Nedelin faciası

Challenger ve Columbia kazalarını hatırlarız, bu konulara ilginiz var ise rampada kalan veya havalandıktan bir süre sonra patlayan kimi insansız roketi de... Evet, birbirinden değerli insanların yitirildiği mekik kazaları hala gözümüzün önünde. Peki uzay yolunda faciaların en büyüğü onlar mı? Buradan öğrendiğime göre Nedelin kazası bildiklerinizden daha kötü.

Sputnik ve nicelerini başarı ile uzaya taşıyan, 1600 kalkışta %98 başarı ile görev yapan R7 roketlerinin yerini alması planlanarak tasarlanan R16'nın ilk uçuş denemesinde olan bu kaza proje lideri Mareşal Mitrofan Nedelin ve birçok üst düzey yönetici dahil 92 kişinin (74 askeri, 18 sivil) sonu olmuş. Daha sonra yapılan araştırmalar bu sayının 122 olduğunu göstermiş, sigara içmek için bölgeden ayrılan roketin tasarımcısı, roket bilimci Mikhail Yangel kazadan sağ kurtulmuştur.

R7'lerin sıvı oksijen ile çalışan motorlarının saklama ve güvenlik sorunları yaratmasına alternatif olarak geliştirilen R16'lar 'Devil's Venom' denilen nitrik asit ve hidrazin karışımı kullanıyorlardı. Bu karışım gövdede aşınmaya yol açacak ve buradan püsküren yakıt kazada çevresine ölüm saçacak, yanma ve zehirli gazlar ile anında ölenlerin dışında, kaçmaya çalışanlar da tel örgü ile çevrelenen alanda ateş topuna yakalanacaktır.

Uçuşun Bolşevik Devrimi'nin yıldönümüne yetiştirilmesine çalışıldığı 1960 yılının 24 Ekim'inde, Nedelin'in kişisel ihtirasları ve ardı ardına gelen teknik problemler kazanın sebebini oluşturmuş, güvenlik prosedürü hiçe sayılarak devam eden kalkış hazırlıkları yanlışlık ile roketin rampada ateşlenmesine ve sızan yakıtın patlamaya sebep olmasına kadar varmıştır.

Kazadan sonra ilk deneme 1961 yılının Şubat ayında gerçekleştirilebilecek, fakat R16 1963 yılına kadar göreve hazır olamayacaktır...

Roketin ateşlenmesiyle otomatik olarak çalışan kameralar olayı günümüze taşıyan görüntüleri kaydetmeyi başarmış